Berichten

Vastgoedbeleggers moeten in Rotterdam zijn voor hoogste rendement

Rotterdam heeft de koppositie overgenomen van Vlaardingen als het gaat om het hoogste rendement op vastgoedbeleggingen. Het gemiddelde rendement bedraagt 8,43 procent.

Dit blijkt uit onderzoek van de Nederlandse huizenmarkt door Vastgoedtool.com.

Rotterdam stond vorig jaar nog op een 16e plek. Volgens initiatiefnemer en eigenaar Erik de Voogd van vastgoedtool.com is deze stijging op de ranglijst te danken aan de snel stijgende huurprijzen. ‘De gemiddelde verhuurprijs in Rotterdam lag altijd ver achter op Amsterdam, Utrecht en Den Haag, maar lijkt nu aan een inhaalslag te zijn begonnen. Hierdoor ontstaat ruimte voor een hoger verhuurrendement.’

Met Rotterdam als overall winnaar, Schiedam op een tweede plek en Vlaardingen op de vierde plaats doet de metropoolregio Rotterdam het sowieso niet slecht. Populaire steden als Amsterdam (60ste), Den Haag (14e) en Utrecht (38ste) komen niet in de top 10 voor.

Rotterdam wint het ook als je kijkt naar de gemiddelde waardestijging. De Maasstad laat een stijging zien van maar liefst 13,7 procent. Amsterdam, Den Haag en Utrecht blijven ook hier achter met een gemiddelde waardestijging van respectievelijk 9,8 procent, 10,2 procent en 7,1 procent.

De basis van het onderzoek is de ‘big data’ van meer dan 450.000 appartementen met een oppervlakte van tussen de 51 m2 en 100 m2.

Opvallend is ook de opmars van studentenstad Leiden. Vorig jaar stond Leiden in het onderzoek nog op een 30ste plek en neemt nu een 6e plek op de lijst in. Dit komt volgens De Voogd doordat de gemiddelde huurprijs in Leiden is gestegen met 14,5 procent. Sneek, vorig jaar nog goed voor een tweede plek komt nu niet meer in de top 50 voor. ‘Dat heeft vooral te maken met het minimum aantal aangeboden woningen in een plaats. De Vastgoedtool moet minimaal 100 woningen hebben gevonden in een plaats om voor te komen in het onderzoek. Sneek komt daar op dit moment niet aan.’

/door

Rotterdamse raad kiest voor Feyenoord City

De Rotterdamse gemeenteraad geeft groen licht voor de ontwikkeling van Feyenoord City. De gemeenteraad van Rotterdam nam 11 mei 2017 met een ruime meerderheid een positief besluit over gemeentelijke deelname aan dit plan.

Feyenoord City omvat naast een nieuw stadion ook een grote gebiedsontwikkeling voor Rotterdam Zuid en een tweede leven voor De Kuip.

Het college van BenW, NV Stadion Feijenoord en de betaald voetbalorganisatie Feyenoord zijn blij met de instemming van de gemeenteraad. Wethouder Adriaan Visser, onder andere verantwoordelijk voor Financiën en Sport: ‘We kunnen nu aan de slag met de verdere voorbereiding voor Feyenoord City, want ook na dit besluit moet er nog heel veel gebeuren. Maar het is zeker een goed begin.’

De gemeente gaat voor 135 miljoen euro investeren in het project: 40 miljoen aan aandelen waar de gemeente dividend voor krijgt en 60 miljoen uit gronduitgifte waarvoor de gemeente jaarlijks de erfpachtcanon krijgt. Het dividend en de erfpachtcanon zorgen ervoor dat de investering een beperkte invloed heeft op de begroting.

Ook stelt de gemeente 35 miljoen beschikbaar voor de investeringen in de infrastructuur, waarvan een deel van de projecten passen in het Rotterdamse verkeersplan en ook los van de ontwikkeling Feyenoord City goed zijn voor de stad.

Het plan Feyenoord City voorziet in de herontwikkeling van het gebied rond het huidige stadion. Er is ruimte voor wonen, werken, sporten, onderwijs en recreëren. Het programma bestaat uit 325.000 m2 (exclusief parkeren), een gebied dat loopt van een nieuw stadion aan de Nieuwe Maas (Veranda West) tot en met De Kuip. Het huidige stadion wordt herontwikkeld tot een multifunctioneel gebouw. In het gebied komen onder meer 1.500 woningen, winkels, sport- en onderwijsfaciliteiten, uitgaansgelegenheden en hotels.

De bouw van het nieuw stadion kan – op z’n vroegst – in 2019 starten. Dat heeft te maken met allerlei voorbereidingen: het verplaatsen van bestaande bedrijven, het bouw- en woonrijp maken van de gronden enzovoort. Eén van de eerste projecten is dan de bouw van het stadion. Daar speelt Feyenoord zijn eerste wedstrijd naar verwachting in het seizoen 2022-2023. De herontwikkeling van De Kuip volgt direct daarna; de ontwikkeling van de rest van het gebied gaat dan nog circa tien jaar door.

Vastgoedmarkt

 

Taxateur Zakelijk Vastgoed is een online bedrijfstaxatie tool om snel een indicatieve prijs te ontvangen aan de hand van uw aanvraag. Taxateur Zakelijk Vastgoed zoekt bij uw aanvraag de juiste gecertificeerde Register Taxateur of team van gecertificeerde Register Taxateurs. Taxateur Zakelijk Vastgoed zal aan de hand van uw aanvraag zo spoedig mogelijk contact zoeken en een officiële offerte op maat op te stellen. De Taxatie Tool is geheel vrijblijvend.

/0 Reacties/door
,

Airbnb verdubbelt marktaandeel op hotelmarkt Amsterdam

Airbnb begint een serieuze concurrent van de Amsterdamse hotelmarkt te vormen. In 2016 heeft Airbnb zijn marktaandeel verdubbeld naar 10,7 procent van het totaal aantal overnachtingen.

Dat blijkt uit onderzoek van vastgoedadviseur Colliers International en Hotelschool The Hague op basis van cijfers van AirDNA. In 2016 werden in totaal bijna 1,7 miljoen overnachtingen in de hoofdstad geboekt via de site, een stijging van 125 procent ten opzichte van 2015. Het totaal aantal hotelovernachtingen in Amsterdam groeide deze periode met 7 procent naar 13,9 miljoen. Daarmee komt het marktaandeel van Airbnb uit op 10,7 procent van de Amsterdamse overnachtingsmarkt, een verdubbeling ten opzichte van de 5,4 procent in 2015.

Ook het Amsterdamse Airbnb-aanbod is verdubbeld. Eind 2016 werden 32.000 appartementen aangeboden tegen 15.000 eind 2015. Van alle accommodaties werd 35 procent aangeboden door verhuurders met meerdere appartementen of kamers. Dat duidt volgens Colliers op professionele verhuurders. De gemiddelde prijs van een overnachting in een Airbnb-appartement of -woning bedroeg vorig jaar 140 euro tegen 136 euro in 2015. De prijs van een Airbnb-kamer steeg van 86 naar 92 euro en de prijs van een gedeelde van 62 naar 84 euro.

De opmars van Airbnb zet ook dit jaar door. In het eerste kwartaal werden via Airbnb 367.000 overnachtingen geboekt, 34 procent meer dan in de eerste drie maanden van 2016. In een poging om de Airbnb-markt te reguleren, heeft het Amsterdamse stadsbestuur bij het Amerikaanse verhuurplatform bedongen dat gebruikers hun woning niet meer dan zestig dagen per jaar mogen verhuren. Dirk Bakker, head of EMEA Hotels bij Colliers: ‘Omdat de aanwas van hotelkamers achterloopt op de groei van het aantal toeristen, wijken zij nu uit naar alternatieven zoals Airbnb. Een hotelstop zal de toestroom van reizigers naar het centrum van de stad niet tegenhouden.’

De Airbnb-markt buiten Amsterdam is aanzienlijk kleiner. Den Haag is de tweede Airbnb-stad van Nederland met 126.000 overnachtingen in 2016, goed voor een marktaandeel van 7,2 procent. Daarna volgt Rotterdam met 116.000 overnachtingen, een marktaandeel van 6,5 procent. De prijzen voor een overnachting in een appartement bedroeg in 2016 79 euro in Den Haag en 72 euro in Rotterdam. De onderzoekers hebben geen cijfers over 2015 van deze steden. Wel is bekend dat in het eerste kwartaal van dit jaar 32 procent meer overnachtingen zijn geboekt in Den Haag en 40 procent meer in Rotterdam dan in de eerste drie maanden van 2016.

De verwachting is dat 2017 opnieuw een recordjaar wordt voor Airbnb en Rotterdam door de snellere groei Den Haag voorbijstreeft.
Jeroen Oskam, head of Research bij Hotelschool The Hague, geeft aan dat Rotterdam en Den Haag in de toekomst steeds belangrijker worden voor Airbnb: ‘De sterke groeicijfers onderstrepen de invloed van het toerisme in deze steden. Omdat in Den Haag en Rotterdam het aantal hotels beperkt is, kan het marktaandeel van Airbnb hier nog veel verder stijgen.’

Bron: Vastgoednieuws

 

/door

Prime vastgoed in 2017 duurder ondanks rentestijging

De prijzen van topvastgoed blijven de eerste helft van 2017 licht stijgen ondanks de verwachte rentestijging.

De Amsterdamse kantorenmarkt kan rekenen op fors hogere huurprijzen, onder meer vanwege een flinke toename van het aantal kantoorbanen. Dat blijkt uit de CBRE Netherlands Real Estate Market Outlook 2017 die de vastgoedadviseur op 19 januari publiceert.

CBRE verwacht in 2017 weer een sterk beleggingsjaar, waarbij met name de exits van private equity partijen en de verkoop van niet-presterende leningen kunnen opvallen. De vroege durfinvesteerders hebben veel geld gestopt in hun kantoor- en portefeuilleaankopen en door actief asset management de bezettingsgraad fors verhoogd. De kopers zijn naar verwachting institutionele partijen die met dit vastgoed langetermijnzekerheid zoeken. De Aziatische kapitaalinbreng in Nederlands commercieel vastgoed kan aanzienlijk zijn, aldus CBRE.

CBRE ziet 2017 als het jaar dat de mondiale rentecyclus eindelijk draait. Na een continue daling sinds 2008 volgt dit jaar een bescheiden stijging. Niettemin verwacht de vastgoedadviseur een verdere aanscherping van de aanvangsrendementen van commercieel vastgoed. ‘Renteniveaus zijn niet de enige driver van de property yields. Verwachte huurgroei, liquiditeit, beleggersvertrouwen en allocatiebeleid zijn ook bepalend. Bij prime vastgoed verwachten we dan ook een verdere – weliswaar marginale – yieldcompressie in de eerste helft van 2017, gevolgd door een stabilisatie.’

Een uitzondering kan volgens CBRE gelden voor long-income assets, topvastgoed met huurcontracten van 15 jaar en langer. Hier is een verdere prijsstijging mogelijk dankzij de mondiale zoektocht naar hoogrentende vermogenstitels. Vanwege het gebrek aan topproduct zullen investeerders steeds vaker buiten Amsterdam zoeken, zoals in 2016 al zichtbaar in Rotterdam met een beleggingsvolume van 1 miljard euro. De combinatie van een geringe ontwikkelpijplijn en een hoge opname en dalende leegstand op de Amsterdamse kantorenmarkt betekent daar ook in 2017 stijgende huurprijzen.

CBRE verwacht dit jaar een groei van het aantal kantoorbanen van 2,2 procent in Amsterdam. Gebruikersmarkten reageren tot nu toe neutraal op politieke gebeurtenissen als de Brexit of de Nederlandse parlementsverkiezingen in maart. De grootste groei (2,4 procent) voorziet de adviseur in Rotterdam. Van de G4-steden blijven Utrecht (1,9 procent) en vooral Den Haag (1,4 procent) achter. Tot 2020 neemt het aantal kantoorbanen in Nederland jaarlijks met 1,5 procent toe, verwacht Oxford Economics. Dat betekent een totale toevoeging tussen 2017 en 2020 van 224.000 banen.

Bron: Vastgoedmarkt

/0 Reacties/door

Hoogste beleggingsvolume ooit van Nederlands vastgoed

2016 is in totaal voor ruim 13,5 miljard euro belegd in Nederlands commercieel vastgoed, blijkt uit cijfers van internationaal vastgoedadviseur CBRE.

Dit is een absoluut record en een stijging ten opzichte van 2007, dat toen met een investeringsvolume van 13,15 miljard euro als recordjaar de boeken in ging.

In Nederland werd in de eerste drie kwartalen van 2016 voor ruim 7,8 miljard euro verhandeld. In het laatste kwartaal is hier nog 5,7 miljard euro aan toegevoegd. Beleggers hebben hun zinnen met name op kantoren (5,8 miljard euro) en woningen (3,3 miljard) gezet. Het beleggingsvolume in bedrijfsruimte is met 1,2 miljard euro stabiel gebleven en voor winkelvastgoed lag het volume met 1,8 miljard lager dan vorig jaar, toen de Corio/Klépierre portefeuille voor 730 miljoen euro werd aangekocht door Wereldhave. Daarnaast is dit lagere volume te verklaren door onzekerheid op de winkelmarkt door faillissementen van grote binnenlandse winkelketens eind 2015 en begin 2016.

Jos Tromp, EMEA head of Research, CBRE: ‘Beleggers zijn veelal risicomijdend. Investeren in een land met gezonde, economische fundamenten en relatief hoge rendementen past goed in dit plaatje. We zien door een schaarste aan prime product dat beleggers hun blik verruimen. In hun zoektocht naar rendement kijken ze niet meer alleen naar Amsterdam maar ook naar steden als Rotterdam en Utrecht. Daarnaast zien we de interesse in commercieel vastgoed in niche markten toenemen. Met name zorgvastgoed is een gewild product.’

Erik Langens, executive director Capital Markets: ‘Zowel grote portefeuilles als single assets wisselden van eigenaar in 2016. Voor 2017 verwachten we weer een hoog volume, mede gestuwd door investeringen in de winkelmarkt. Ondanks de uitdagingen die er nog liggen zien wij door een aantal positieve signalen volop kansen voor beleggers. Het consumentenvertrouwen is in jaren niet zo hoog geweest en de grootste pijn op het faillissementenvlak is genomen. Dit, samen met het feit dat winkelobjecten relatief gunstig geprijsd zijn, belooft een goed jaar voor de retailmarkt in 2017.’ CBRE Nederland publiceert op 19 januari zijn Real Estate Market Outlook 2017 waarbij de focus ligt op de verwachtingen voor de commerciële vastgoedmarkt in Nederland voor het komende jaar.

Overigens heeft Vastgoedmarkt het Nederlandse totaal aan vastgoedbeleggingen in 2016 becijferd op een fractie boven 14,0 miljard euro. De voorspelling dat het door Vastgoedmarkt becijferde totaal hoger zou uitkomen van 14 miljard euro is daarmee net uitgekomen. (EW/PH)

Bron: Vastgoedmarkt

/door

Kantorenleegstand daalt met 12 procent

De opname van kantoorruimte is in 2016 uitgekomen op 1,26 miljoen vierkante meter in Nederland. Daarmee is sprake van een groei van ruim 4 procent in een jaar tijd, zo blijkt uit cijfers van Cushman & Wakefield.

Van de landelijke kantooropname is voor het eerst meer dan de helft gerealiseerd in de vijf grootste steden (G5) van Nederland. De eerder geconstateerde concentratiebeweging op de Nederlandse kantorenmarkt zet door en sluit daarmee aan bij de mondiale trend dat marktdynamiek zich steeds nadrukkelijker manifesteert in kernsteden.

Niet eerder was de opname in de vijf grootste steden van Nederland hoger dan de opname in de overige 385 gemeenten in Nederland. Vooral Amsterdam is populair bij kantoorgebruikers. 31 procent (387.000 m²) van de landelijke opname in 2016 heeft in de hoofdstad plaatsgevonden waarmee sprake is van de hoogste opname sinds 2007. Destijds bedroeg de opname 487.000 m², maar daarmee was de stad goed voor slechts 20 procent van de landelijke opname.

Na Amsterdam is Rotterdam met 9 procent de gemeente met het grootste gemeentelijke aandeel van de landelijke opname in 2016, gevolgd door Utrecht met 7 procent, Eindhoven met 4 procent en Den Haag met 3 procent Vanaf 2012 is al zichtbaar dat Eindhoven aan aandeel wint. Qua kantorendynamiek kan dan ook worden gesproken van de ‘G5’ die samen goed zijn voor 54 procent van de totale opname.

Vorig jaar daalde de kantorenleegstand voor het eerst sinds 2008. Nu is duidelijk dat deze tendens versterkt heeft doorgezet. De leegstand daalde in 2016 met ruim 900.000 m² en het leegstandsniveau komt met 6,9 miljoen vierkante meter 12 procent lager uit dan vorig jaar.

In de vijf grootste kantorengemeenten daalde ook de leegstand ten opzichte van vorig jaar. Vooral in Amsterdam is sprake van een sterke daling waardoor in de hoofdstad de leegstand uitkomt op 11,1 procent. Van de vijf gemeenten kent Utrecht met 10,8 procent nog altijd het laagste leegstandspercentage.De opname van bedrijfsruimte kwam in 2016 met een totaal van 3,57 miljoen vierkante meter 12% hoger uit dan in 2015. Logistiek vastgoed heeft een grote invloed op de groei. In 2016 is voor 1,8 miljoen vierkante meter aan logistiek vastgoed opgenomen. Dat is 400.000 m² meer dan in 2015.

Op de Nederlandse bedrijfsruimtemarkt hebben de activiteiten van logistiek dienstverleners een grote invloed op de marktdynamiek. De afgelopen jaren waren vooral nieuwe distributiecentra in Noord-Brabant en Limburg in trek bij logistiek dienstverleners die een Europese scope hebben. Veel centra worden op maat gemaakt, maar momenteel zijn er ook veel speculatieve plannen. Alleen in Noord-Brabant al bedraagt de omvang van deze plannen 1,5 miljoen vierkante meter.

In 2016 is sprake van meer geografische differentiatie. Zo groeide de vraag in de regio’s Haarlemmermeer en Arnhem-Nijmegen explosief. Dit is ook terug te zien in de top-10 omvangrijke transacties. De twee grootste transacties van 2016 vonden beiden plaats op Park 15 in Nijmegen. Lidl nam hier 64.000 m² op en Nabuurs/Heinz 61.700 m².

/door

Winkelopname compenseert faillissementen ruimschoots

Door de vele winkelfaillissementen is het beschikbare aanbod van winkelruimte in kernwinkelgebieden medio 2016 opgelopen naar 210.150 m2, een groei op jaarbasis van 9 procent.

De opname lag de eerste jaarhelft echter hoger op 231.150 m2.

leegstandpercentage-gemeente-winkels-2016Dit blijkt uit het op 13 september gepubliceerde rapport Sprekende Cijfers Winkelmarkten 2016 van Dynamis Makelaars, Vastgoedconsultants en Taxateurs. Het opnamevolume van 231.150 m2 betekent een stijging op jaarbasis van 66 procent. Hudson’s Bay Capital, die veel V&D-panden heeft gehuurd, heeft maar liefst 30 procent van het opnamevolume voor zijn rekening genomen. Ook het aantal huurtransacties is fors gegroeid.

Terwijl vorig jaar nog 496 transacties werden geregistreerd, lag het aantal transacties medio 2016 10,9 procent hoger op 550 transacties. Met name in de vier grote steden wordt het aanbod zeer snel weer opgenomen. Om die reden is in de vier grote steden het beschikbare winkelaanbod aanzienlijk gedaald met 15 procent tegen een stijging in de twintig andere onderzochte regio’s van 13 procent. De winkelleegstand in de vier grote steden loopt uiteen van 9,9 procent medio 2016 in Den Haag, 8,7 procent in Rotterdam, 7,5 procent in Utrecht en 4,9 procent in Amsterdam. De gemiddelde winkelstand in Nederland is 8,7 procent.

Ondanks het grote aantal faillissementen in het winkellandschap noemt Dynamis het bemoedigend dat er andere partijen zijn opgestaan, zoals Hudson’s Bay, Primark, Decathlon, Zara, Topshelf en verscheidene horecaconcepten. De Nederlandse winkelmarkt kent dan ook twee gezichten, waarbij enerzijds de faillissementen leiden tot langdurige leegstand in de winkelstraten en anderzijds merken met nieuwe, frisse concepten snel profiteren van de ruimte die ontstaat.

In gemeenten zoals Dordrecht, Assen, Heerlen en Almelo is vaker sprake van langdurige leegstand. Van de voormalige V&D-panden is in de grotere gemeenten (>150.000 inwoners) inmiddels voor 81 procent een nieuwe huurder heeft gevonden, tegenover 18 procent van de panden in de relatief kleinere gemeenten.

Dit betreft hoofdzakelijk gemeenten waar de bevolkingsontwikkeling op korte of middellange termijn een krimp toont en in gemeenten waar een winkelvoorraad is gebouwd voor de regionale behoefte. Door de opkomst van internetwinkels en de verbeterde bereikbaarheid van grotere steden hebben deze steden hun regionale karakter verloren. Hoewel de problemen worden onderkend, ontbreekt het vaak aan concrete plannen.

bron: www.vastgoedmarkt.nl

 

/door
,

Topshelf lijft meer leegstaande V&D-panden in

Topshelf heeft de voormalige V&D-panden in Groningen en Nijmegen gehuurd.

Eerder opende de sportkleding- en modewinkelketen al een nieuwe megastore met een ruimer assortiment in het oude V&D-pand in Arnhem. Het bedrijf heeft nog vier V&D-panden op het oog. Dat zegt een woordvoerster van Topshelf.

Het bedrijf wil uiteindelijk twaalf warenhuizen hebben, verspreid over het hele land. Topshelf had voor het inlijven van de drie V&D-panden al vijf kleinere vestigingen, in Rotterdam, Utrecht, Leerdam, Beuningen en Cruquius.

Een woordvoerder omschrijft de keten als ,,een soort V&D 2.0, maar dan leunend in de richting van de Bijenkorf”. Het assortiment blijft bij de kleinere vestigingen vooral bestaan uit sportkleding en mode. De nieuwe zaken zullen onder meer ook beauty-artikelen, parfums, modeaccessoires, reisbenodigdheden en schoolspullen verkopen. Ook zullen er bijvoorbeeld een kapper en chocolaterie te vinden zijn.

In welke steden de andere vestigingen moeten komen is nog niet bekendgemaakt. ,,We zijn in gesprek over vier panden, maar die moeten wat heftiger verbouwd worden dan de panden in Arnhem, Groningen en Nijmegen.” De nieuwe winkels moeten ergens tussen het najaar van 2016 en het voorjaar van 2017 worden geopend.

Steeds meer leegstaande V&D-panden worden langzamerhand opgevuld. Ook de Canadese warenhuisketen Hudson’s Bay heeft het oog laten vallen op de oude gebouwen. Het bedrijf wil in de zomer van 2017 zijn eerste vestiging in Nederland openen, vermoedelijk in Amersfoort.

In de vroegere V&D’s in Alphen aan den Rijn en Beverwijk komen grote pop-up stores onder de naam WoonXL.

Taxateur Zakelijk Vastgoed is een online bedrijfstaxatie tool om snel een indicatieve prijs te ontvangen aan de hand van uw aanvraag. Taxateur Zakelijk Vastgoed zoekt bij uw aanvraag de juiste gecertificeerde Register Taxateur of team van gecertificeerde Register Taxateurs. Taxateur Zakelijk Vastgoed zal aan de hand van uw aanvraag zo spoedig mogelijk contact zoeken en een officiële offerte op maat op te stellen. De Taxatie Tool is geheel vrijblijvend.

/door

Recordvolume op winkelvastgoed

Het recordbedrag van 2,8 miljard euro dat in 2015 in winkelvastgoed is geïnvesteerd heeft de prime aanvangsrendementen over de hele linie fors naar beneden gebracht.

Dat blijkt uit The Netherlands Retail Marketview H2 2015 van CBRE. Het recordvolume van 2,8 miljard euro dat in 2015 in winkelvastgoed belegd werd, is met name gevoed door de verkoop van een handvol grote winkelportefeuilles en een toenemend aantal single assets. Ten opzichte van 2014 (1,5 miljard euro) lag het transactievolume 87 procent hoger. Het vorige beleggingsrecord dateerde van 2004, toen voor ongeveer 2,4 miljard in Nederlandse winkels werd geïnvesteerd.

De gretigheid van beleggers dreef de prime yields vorig jaar met 65 basispunten naar beneden. Dat gold voor high street shops, waar de top netto aanvangsrendementen (nar) tussen 2014 en 2015 daalden van 4 naar 3,35 procent. Bij topwinkelcentra bedroeg de daling ongeveer 55 basispunten, met een nar van ongeveer 6 procent eind 2014 naar 5,45 procent eind 2015. Daarna volgen prime supermarkten met een nar van 5,9 procent tegen 6,4 procent een jaar eerder. Wijkwinkelcentra waren ook in trek, getuige de daling van het nar naar 6,6 procent van 6,9 procent. Retailparken zagen een yieldcompressie van 55 basispunten naar ongeveer 6,75 procent eind 2015.

De aanhoudende interesse in winkelruimte op A1-locaties heeft in Amsterdam op de Kalverstraat gezorgd voor een huurgroei (sinds 2012) van 2.900 euro naar 3.000 euro per vierkante meter per jaar. De tophuren in de overige vier grote steden zijn gelijk gebleven. In Rotterdam ligt de tophuur op ongeveer 1.700 euro, in Utrecht bedraagt die zo’n 1.650 euro tegen 1.200 euro in Den Haag.

Beleggers zijn volgens executive director Retail Krijn Taconis van CBRE bovenmatig geïnteresseerd in vastgoed in populaire winkelstraten in de grotere steden. ‘In het bijzonder institutionele partijen en Real Estate Investment Trusts (REITs) kijken naar deze locaties met het hoogste aantal bezoekers. Zo kocht Vastned in mei 2015 Rokin Plaza voor 108 miljoen euro. Opportunistische beleggers kijken ook naar winkelcentra en -portefeuilles waar nog ruimte is voor verbetering. De aankoop van vijftien winkelvastgoedobjecten door Tristan Capital Partners van Delta Lloyd is een goed voorbeeld van een dergelijke belegging.’

Het recordvolume illustreert daarnaast duidelijk dat de beleggersmarkt voorloopt op de gebruikersmarkt. CBRE ziet dat grote internationale retailers verder expanderen. Door hun omvang hebben zij profijt van inkoop- en schaalvoordelen en kunnen ze snel op trends inspelen. Voorbeelden hiervan zijn in ieder marktsegment te vinden, zoals het Duitse Kik en Spaanse Inditex. De winkelruimte die door minder fortuinlijke retailers is achtergelaten wordt – met name op de betere locaties – snel ingevuld. Niet alleen door bovengenoemde partijen maar ook door nieuwe internationale toetreders zoals Snipes en TK Maxx.

Deze ontwikkelingen zetten zich naar verwachting verder voort. De economische vooruitzichten voor de winkelvastgoedmarkt zijn gunstig, maar de consument heeft zijn bestedingspatroon veranderd. Hierdoor zullen in 2016 nog meer retailers verdwijnen uit het winkellandschap. Met name retailers in het middensegment zonder duidelijke positionering konden en kunnen het hoofd niet boven water houden.

CBRE verwacht dat goed presterende retailers verder blijven groeien en dat nieuwe toetreders de winkelstraten blijven verrijken. De interesse van beleggers in prime vastgoed blijft eveneens aanhouden. Maar door de schaarste van dit type product is het aannemelijk dat komend jaar het investeringsvolume in (wijk)winkelcentra, winkelportefeuilles met daarin ook secundair winkelvastgoed en retailparken hoger zal liggen.

 

Lees het hele rapport op CBRE.nl

Bron: vastgoedmarkt

/door

Transformatievolume stijgt in 2015 naar recordhoogte

Beschikbare kantoorruimte daalt, nagenoeg stabiel opnamevolume.

Over de gehele breedte is de kantorenmarkt in 2015 krapper geworden. Waar in het verleden additionele vraag bepalend was voor een daling van de beschikbare kantoorruimte, is zichtbaar dat de huidige daling bijna volledig tot stand komt door kantoortransformaties. Door heel het land worden, in meer of mindere mate, kantorenpanden getransformeerd naar (studenten) woningen, hotels, multifunctionele complexen of – zeer recent – noodopvang voor vluchtelingen. Intussen blijft voornamelijk nog sprake van een vervangingsmarkt, waarbij huurders de lagere huren gebruiken om te verhuizen naar hoogwaardigere kantoorruimte. Bij een nieuwe verhuring laten kantoorgebruikers vaak nog steeds meer vloeroppervlakte achter dan men opneemt. De effectieve opname blijft derhalve gering.

Dit blijkt uit de nog te publiceren jaarrapportage Sprekende Cijfers Kantorenmarkten 2016 van Dynamis Vastgoedconsultants en Makelaars. Donderdag 4 februari 2016 presenteert Dynamis haar twintigste jaarrapport tijdens het Sprekende Cijfers Symposium op het voormalig vlaggenschip van de Holland-Amerika lijn ‘ss Rotterdam’. Dit jaar staat het thema ‘Nieuwbouw is nodig’ centraal.

Aanbod daalt door transformaties en rem op nieuwbouw

Op 1 januari 2016 staat nog 6.914.500 m² kantoorruimte te huur of te koop in de 24 geanalyseerde regio’s. Dit betekent een daling van 5% ten opzichte van vorig jaar. In de vier grote steden is de aanboddaling groter dan in de overige regio’s. In die steden ligt het aanbod van kantoorruimte 6% lager. Opvallend is dat in Den Haag, in tegenstelling tot de andere drie grote steden, het aanbod juist is gestegen.

De aanboddaling kent twee belangrijke oorzaken. Waar in het verleden veel kantoren werden toegevoegd door nieuwbouw, blijkt uit de cijfers dat het aantal toevoegingen sterk daalt. In 2012 bestond nog 12% van het totale aanbod uit nieuwbouw, nu is dit teruggelopen tot 2%. Het stringente beleid van provincie en gemeenten op nieuwbouw is zodoende duidelijk zichtbaar in de aanbodcijfers. De belangrijkste reden van de aanboddaling ligt echter in de sterke toename van het aantal transformaties. Het afgelopen jaar is in de 24 door Dynamis geanalyseerde regio’s 720.000 m² kantoorruimte onttrokken ten behoeve van transformatie. De fors toegenomen druk op de woningbouw in de stedelijke gebieden, drijft ontwikkelaars en beleggers tot een nieuw transformatierecord. Over een vijfjaarsperiode is intussen ruim 2,1 miljoen m² kantoorruimte onttrokken aan de markt. Dit kan gezien worden als een goede ontwikkeling, waarmee de marktverhoudingen in een duurzamer evenwicht komen.

Aantoonbare trek naar centrum en hoogwaardige kantoorlocaties

Het totale opnamevolume komt over heel 2015 uit op 1.082.070 m². In vergelijking met vorig jaar is het opnamevolume licht gedaald. Het totale opnamevolume lag vorig jaar net boven 1,13 miljoen m². In de vier grote steden wordt 63% van het totale opnamevolume opgenomen. Noemenswaardig is de opnamestijging in Rotterdam van bijna 60% ten opzichte van vorig jaar.

Op de gebruikersmarkt is een duidelijke tendens zichtbaar waarbij kantoorgebruikers zich meer vestigen in het centrum van de stad of nabij belangrijke openbaarvervoersknooppunten en diverse voorzieningen. De huurprijzen die in de afgelopen jaren zijn gedaald, zorgen ervoor dat de vraag naar dit type locaties toeneemt. Dit zorgt voor een duidelijke trek van huurders van de randgemeenten naar centrumgebieden. Voorts is zichtbaar dat meerdere vestigingen worden samengevoegd tot één vestiging. In beide trends daalt het negatieve effect veelal neer bij de randgemeenten en op monofunctionele kantoorlocaties. Er vindt dus een duidelijke schifting plaats tussen hoogwaardige locaties en locaties waar de vraag (structureel) lijkt te verdwijnen.

Verwachtingen afhankelijk van kwaliteit van het aanbod

De verwachting is dat het aanbod, ingegeven door toekomstige transformaties, verder zal dalen. Door de geraamde economische groei zal de vraag naar kantoorruimte ook langzaamaan weer toenemen. Het aantal startende bedrijven neemt gestaag toe, terwijl het aantal faillissementen daalt en intussen onder het niveau van vóór 2008 ligt. Voorts neemt ook het aantal vacatures in de kantoorgerelateerde branches toe. Tegenover deze positieve ontwikkelingen staat het feit dat veel bedrijven de werkgelegenheidsgroei eerst opvangen binnen de huidige gehuurde vloeroppervlakte. De potentiële opnamegroei zal dan ook als eerste merkbaar zijn bij de opnames van kleinere kantoormetrages door nieuwe opkomende bedrijven. In veel regio’s is de stijging van dergelijke metrages al zichtbaar, opvallend is dat uit de cijfers blijkt dat in de Randstad dit opnamecijfer achter lijkt te blijven. De verklaring hiervan lijkt simpelweg te liggen in de sterke toename van het aanbod van flexibele kantoorruimte in business centers binnen de Randstad. Een deel van de vraag naar kleine kantoorruimte komt derhalve in dergelijke centers terecht.

Voor de toekomstige opnameniveaus zal steeds meer de kwaliteit van het aanbod doorslaggevend zijn. Nu al is zichtbaar dat in enkele regio’s en deelgebieden de kwaliteit van de aangeboden panden verouderd en de locatie onvoldoende aansluit bij de vraag. Een deel van het aanbod kan zodoende niet concurreren met de huidige huisvesting van veel huurders. De verwachting is dan ook dat, gedwongen door een gebrek aan kwalitatief hoogwaardig aanbod, de verhoudingen tussen huurverlengingen en verhuizingen de aankomende jaren zullen veranderen.

Bron:

www.dynamis.nl

/door