Berichten

‘Kantoorhuren zijn ruim een derde hoger bij treinstations’

Het hybride werken vertaalt zich naar een toenemende vraag naar kantoren bij treinstations. Kantoorhuren bij treinstations liggen 34,2 procent hoger dan die van kantoren op minder toegankelijke locaties, blijkt uit onderzoek van Savills.

Dit gegeven onderstreept volgens Savills het belang van connectiviteit in de huidige hybride werkomgeving en laat de verschuiving naar flexibele werkregelingen zien. Meer dan de helft van de Nederlandse beroepsbevolking werkt op z’n minst een deel van de tijd op afstand. Deze verandering heeft geleid tot een toename van 21,2 procent in de mediane transactiegrootte voor kantoorruimtes van 2020 tot 2023, vergeleken met de eerdere periode van 2016 tot 2019. Deze toename kan verklaard worden door veranderende ruimtewensen. Het kantoor moet in toenemende mate multifunctioneel inzetbaar zijn.

Een derde bij stations
Het gemak van woon-werkverkeer zal volgens Savills de vraag naar kantoren bepalen. Van het Nederlandse kantorenbestand bevindt zich nu 31,3 procent binnen een straal van 1.000 meter van grote treinstations. Er is een aanzienlijke voorkeur voor deze locaties, waar kantoorruimtes niet alleen met 2,4 procent zijn toegenomen tot 15 miljoen vierkante meter ondanks een krimpende totale markt, maar ook een 13,3 procent hogere huurgroei hebben in vergelijking met meer afgelegen gebieden. Dit onderstreept het strategische belang van bereikbaarheid in de huidige kantorenmarkt.

Of de verkoopprijzen en het aantal transacties ook hoger zijn bij treinstations is volgens de vastgoedadviseur nog niet te zeggen. Door een daling van 53,7 procent in het investeringsvolume op de Nederlandse kantorenmarkt in 2023 is het niet mogelijk om een robuuste analyse te maken.

Bron: Vastgoedjournaal

/0 Reacties/door

Interesse in bedrijfspanden groter dan ooit

Funda in business maakte een jaar na de eerste lockdown de balans op. Daaruit kwam naar voren dat het aanbod van commercieel vastgoed naar een dieptepunt is gedaald, maar de interesse in bedrijfspanden daarentegen groter is dan ooit. Quintin Schevernels, CEO funda licht het toe.

Al voor de coronacrisis kenmerkte de commercieel vastgoedmarkt zich door een stijgende vraag en dalend aanbod. Een jaar na de eerste lockdown is dit beeld onveranderd gebleven zo blijkt uit cijfers van funda in business. Ook in het eerste kwartaal van 2021 zet deze tendens door op het platform voor commercieel vastgoed, waarbij alle type objecten zelfs meer dan ooit tevoren werden bekeken. En waar de interesse in onder andere bedrijfshallen, winkels en kantoorpanden blijft toenemen, neemt het aanbod af.

Minder doorstroom
Quintin Schevernels, CEO funda: ‘De markt voor bedrijfspanden zit in een vacuüm. Enerzijds is er meer interesse dan ooit in commercieel vastgoed, maar daar staat een dalend aanbod tegenover. De coronacrisis heeft een deel van de markt stilgelegd waardoor er minder doorstroom is. Zo zijn er ondernemers die door de NOW-regeling nog aan hun verplichtingen kunnen voldoen, waardoor de bedrijfsruimte niet op de markt komt. Maar ook het gedrag van de gebouweigenaar verandert. Zij proberen huurders te behouden met bijvoorbeeld kortlopende contracten van een jaar met een korting op de huurprijs. En er is verborgen leegstand, waarbij overbodig geworden kantoren en winkelruimten nog niet op de markt zijn gekomen omdat de huurder aan een contract voor langere tijd vastzit. Het is wachten op meer perspectief, om de markt weer in beweging te krijgen.’

Kantoren relatief stabiel 
Funda in business ziet dat de populariteit van kleinere kantoorruimten (100 – 250 m2 en 250 – 500 m2) aanhoudt. Vergeleken met vorig jaar werden er in het eerste kwartaal van 2021 maar liefst 20% meer kantoren bekeken. En ook het aantal contactaanvragen met makelaars steeg ten opzichte van een jaar geleden. Het aanbod nam licht af, maar blijft binnen deze categorie redelijk stabiel. Quintin Schevernels, CEO van funda: ‘Een jaar thuiswerken heeft het idee over waar een kantoor aan moet voldoen natuurlijk veranderd. We kunnen ons niet voorstellen dat veel bedrijven weer helemaal teruggaan naar hoe het was. Sommige bedrijven oriënteren zich juist nu op zoek naar iets nieuws, waar anderen het liever nog even afwachten. Makelaars vertellen ons ook dat de echte transacties nog achterblijven.’

Fors verschil in vraag en aanbod bedrijfshallen 
De vraag naar bedrijfsruimten is enorm toegenomen vergeleken met een jaar geleden. In het eerste kwartaal van 2021 werden deze objecten 46% vaker bekeken dan in het eerste kwartaal van 2020. En ook het aantal contactaanvragen met de makelaar ligt met een stijging van 38% fors hoger dan vorig jaar. Daartegenover staat een flinke daling in het aanbod. Een trend die al sinds juli 2019 zichtbaar is op funda in business en zich door de coronacrisis heen voortzet. Schevernels: ‘Op dit moment is het aanbod bedrijfsruimten 30% kleiner dan een jaar geleden. De schaarste binnen deze categorie wordt dus alleen maar groter. Er zijn bedrijfsmakelaars die dit wijten aan de lage doorstroom naar relatief dure nieuwbouw, waardoor er weinig beweging zit in dit deel van de markt. Ik denk ook dat de grote vraag te maken heeft met toename in online shoppen waarbij de distributie meer plaatsvindt vanuit één verzamelpunt.’

Aanbod winkelpanden blijft achter 
Opvallend is het afnemende aanbod in winkelpanden. De categorie waar wel degelijk effect van de coronacrisis werd verwacht. Dit aanbod ligt 22% lager dan een jaar geleden. Daarentegen neemt het aantal bekeken objecten (13%) en contactaanvragen (4%) binnen deze categorie toe vergeleken met een jaar geleden, al is de stijging met minder groot dan bij bedrijfsruimten en kantoren. Schevernels: ‘Wat op deze markt gebeurt is heel interessant. A-locaties hebben een zwaar jaar achter de rug, maar we horen van makelaars dat retailers er alles aan doen om hun locatie te behouden. Daartegenover staat het MKB waar juist allemaal nieuwe retail-initiatieven ontstaan.’

Bron: Vastgoedjournaal.nl

/door

Golf transformaties kantoren nodig door vergrijzing

Transformatie van kantoren stond tijdens de vette vastgoedjaren op een lager pitje. Goede kans dat de vergrijzing daar verandering in gaat brengen. Vastgoedprofessionals zien mogelijkheden.

De vergrijzing betekent dat de vastgoedsector weer aan de bak moet met de transformatie van kantoren. Dat vindt een flink deel van de deelnemers aan de Vastgoedmonitor van Vastgoedmarkt en USP Marketing Consultancy. Van de ondervraagden is 44 procent het eens met de stelling: ‘De vergrijzing maakt een nieuwe golf van kantoortransformaties noodzakelijk.’ 6 procent is het er zeer mee eens. Daar tegenover staat dat 21 procent het oneens is met de stelling en 20 procent zeer oneens.

Waarom kan vergrijzing een golf van kantorentransformaties in gang zetten en waar liggen dan de kansen? Dit is wat de geënquêteerden zeggen.

Veel mensen in een beperkte ruimte achterhaald

Jongeren verlangen iets anders van de werkplek dan ouderen, denkt een deel van de respondenten. ‘De jongere generatie zal veel meer op afstand gaan werken en tegelijkertijd regelmatig fysiek contact willen houden.’ Dus: ‘Werknemers worden flexibeler.’

Dat kan op de kantorenmarkt gevolgen hebben voor de kwantitatieve vraag. ‘Er is minder kantoorruimte nodig’. Ook kwalitatieve veranderingen in de vraag worden voorzien. ‘De huidige manier van kantoren ontwikkelen, veel mensen in een beperkte ruimte met weinig privacy, past niet bij de behoefte van de jongere generatie om op afstand te werken en tegelijkertijd fysiek contact te houden’, zegt een ondervraagde. ‘Er is minder behoefte aan klassieke kantoren’, merkt een andere geënquêteerde op.

Thuiswerken neemt een vlucht

De coronacrisis draagt volgens een aantal deelnemers aan de Vastgoedmonitor bij aan de noodzaak tot meer transformaties. Thuiswerken wordt dankzij corona steeds normaler en zal dus leiden tot leegstand. Door de impact van het coronavirus bestaat er twijfel of de kantoren hun huidige functies kunnen behouden. De kantoorfunctie en daarmee de behoefte zal veranderen door vergrijzing en corona. Dat maakt de weg vrij voor transformatie.

Omgebouwde kantoren ideaal voor senioren

Vergrijzing kan niet alleen invloed hebben op de kantorenvraag via de samenstelling van de beroepsbevolking. Vastgoedprofessionals zien ook potentie in kantoren om ouderen te huisvesten. ‘Meer seniorenwoningen zijn nodig, terwijl er minder kantoorwerkplekken nodig zullen zijn.’ Eén en één is twee: ‘Kantoren zijn vaak ideale panden voor het realiseren van seniorenappartementen.’

Hier signaleren vastgoedprofessionals een kans om een maatschappelijke nood te lenigen. ‘De woningnood van ouderen is enorm. Er zijn geen passende appartementen/woningen beschikbaar of de prijzen zijn enorm omhoog gedreven door de woningkrapte.’

Concreet gemaakt: ‘Er is behoefte aan geschikte appartementen met buitenruimte voor de grote groep 65-plussers die nu nog deels in (sociale) huurwoningen woont. Er zal dus ook veel aandacht moeten zijn voor woningen in het betaalbare segment.’ En vergeet de menselijke maat niet: ‘Meer kleinschalige woningbouw/zorgcentra’.

Beperkte gebruiksmogelijkheden bij transformatie

Scepsis over de potentie van transformatie is er ook. ‘De behoefte aan kantoren blijft en wat over blijft kan beter gesloopt worden omdat transformatie tot oplossingen leidt met beperkte gebruiksmogelijkheden. Sloop is beter.’ En hoe nieuw is die vergrijzing eigenlijk? ‘Covid-19 heeft op het moment meer invloed op de vastgoedmarkt dan de recente vergrijzing. Vergrijzing is al decennia aanwezig. Hier is als het goed is al op ingespeeld.’

Locatie vaak niet geschikt

Twijfel is er bovendien over de geschiktheid van kantoren om ouderen te huisvesten. Te beginnen met de kwaliteit van de locatie: ‘Vele kantoren staan op een plek die niet aantrekkelijk zijn voor senioren.’ Een probleem kan het voorzieningenniveau zijn. ‘Deze doelgroep moet dicht bij de voorzieningen wonen en daar liggen deze kantoren meestal niet.’ Dat maakt de spoeling misschien wel dun. ‘De doelgroep koopt alleen op centrale locaties met goede voorzieningen.’

Oude kantoren ongeschikt voor transformatie

En is de kwaliteit van de te transformeren kantoren wel hoog genoeg? ‘Goede duurzame kantoren zijn er nog te weinig. Vergrijzing of niet, oude kantoren vallen af en nieuwe komen erbij met gelijkblijvende input en uitstroom. Oude kantoorgebouwen zijn niet duurzaam en daarmee ongeschikt voor transformatie.’

Functiebehoud is natuurlijk ook een optie: ‘Er moeten ook voldoende werklocaties blijven dicht bij wonen. Anders staat iedereen permanent in de file door het forenzen.’

Bron: Vastgoedmarkt

 

/door

Energielabelplicht kantoren nu ook bij wet geregeld

De wet die de energielabelplicht voor kantoren regelt is 2 november in het Staatsblad gepubliceerd.

De wet verbiedt vanaf 1 januari 2023 het gebruik van kantoren zonder minimaal energielabel C. Uitzonderingen zijn gebouwen met minder dan 50 procent kantoor of minder dan 100 m2 kantoor. Ook is er een grens aan de vereiste maatregelen om label C te halen. Als de terugverdientijd meer dan 10 jaar bedraagt, dan volstaan de maatregelen die binnen tien jaar wel terug te verdienen zijn.

Eigenaren hebben nog een weg te gaan om in 2023 aan de eisen te voldoen. Van de relevante voorraad heeft 44 procent een label slechter dan C, blijkt uit onderzoek door het Kadaster in opdracht van Vastgoedmarkt. Vooral de overheid heeft veel onduurzame kantoren.

Andere verlichting is het meest voorkomende ingrediënt bij de verduurzaming. Alle categorieën eigenaren samen bezitten elf miljoen vierkante meter kantoor die verder kan met hoogfrequente tl-verlichting. Nog eens 21 miljoen vierkante meter heeft ledverlichting nodig.

vastgoedmarkt.nl

/door
,

Prijzen commercieel vastgoed stijgen verder

De prijzen van commercieel vastgoed zijn in de eerste helft van 2017 doorgestegen, in lijn met de groei van 2016.

Dat meldt de Amsterdam School of Real Estate (ASRE) op basis van zijn prijsindex commercieel vastgoed. Prijzen stegen sinds eind 2016 met 2,2 procent (bedrijfsruimten), 3,3 procent (winkels) en 5,6 procent (kantoren).

Winkelprijzen nemen daarmee in ongeveer hetzelfde tempo toe als in 2016. De prijsstijging in dat segment bedroeg over het gehele jaar 2016 6,8 procent. De prijzen van kantoren stijgen harder dan in het jaar ervoor.  Over heel 2016 was de prijsgroei voor kantoren 6 procent en dat is bijna hetzelfde als de eerste helft van 2017.

De prijsstijging van bedrijfsruimten blijft niet alleen achter bij die in de andere segmenten, maar ook bij de groei voor bedrijfsruimten een jaar eerder (7,3 procent). Maar over bijna zeventien jaar gemeten komt de stijging voor bedrijfsruimten hoger uit dan voor de andere segmenten. Terwijl de prijs van bedrijfsruimten boven het niveau van het basisjaar (2000) ligt, liggen de prijzen van winkels en kantoren daar nog altijd (net) onder.

Ondanks de prijsstijging van commercieel vastgoed is de daling na 2008 nog lang niet gecompenseerd. Dat staat in contrast tot de gemiddelde prijs op de koopwoningmarkt, die zich volgens de ASRE al op een historisch hoog niveau bevindt. In de eerste helft van 2017 stegen de prijzen op die markt met bijna 9 procent opzichte van het eind van 2016.

Prijzen commercieel vastgoed stijgen 2017

Prijsindex commercieel vastgoed

Leegstandscijfers van de winkel- en kantorenmarkt bevestigen dat markten voor commercieel vastgoed relatief ontspannen zijn, ondanks de aantrekkende opname op specifieke kantoorlocaties en in specifieke winkelgebieden. Dat er desondanks prijsstijgingen optreden, heeft mede te maken met het grote beschikbare beleggingsvermogen in combinatie met de lage rente.

De ASRE heeft de prijsindex voor commercieel vastgoed geconstrueerd op verzoek en met geld van NVM Business. Andere financier is de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek en Onderwijs in de Vastgoedkunde (SWOOV). De data zijn afkomstig van NVM Business, Strabo en Stivad.

Het is voor het eerst dat de ASRE gebruik kan maken van de data van Stivad. Stivad is vanuit de sector opgericht om de transparantie van de vastgoedmarkt te vergroten. Dit gebeurt onder andere door verzameling en onderlinge uitwisseling van gegevens over beleggingstransacties van de deelnemers. De deelnemende vastgoedeigenaren zijn vooral institutionele en particuliere beleggers en corporaties. De deelnemers hebben 125 miljard euro aan Nederlands vastgoed in de portefeuilles.

 

Bron: ASRE

Bron: Vastgoed Markt

/door
, ,

NVM Business: ‘Verplicht energielabel C kan tot grote problemen leiden’

Branchevereniging NVM Business is van mening dat het energielabel C dat in 2023 verplicht wordt voor kantoren, tot grote problemen kan leiden op een deel van de Nederlandse kantorenmarkt.

Vooral op de minder in trek zijnde kantorenlocaties zullen de noodzakelijke investeringen om te voldoen aan de strenge eisen, niet overal in de prijs kunnen worden doorberekend.

De NVM Business makelaars zijn gestart met een programma waarbij praktische oplossingen voor de toekomstige problematiek worden gezocht. Deze oplossingen moeten leiden tot nieuwe marktkansen voor alle stakeholders binnen het commercieel vastgoed. Deze input gaat door NVM Business ook gebruikt worden om de overheid te informeren over de uitvoerbaarheid van de nieuwe regelgeving.

Marktgroep Kantoren C-label
In 2023 wordt het energielabel C verplicht voor alle kantoren. Naar schatting de helft van de kantorenvoorraad voldoet hier niet aan. Dit betekent in de praktijk dat er voor 2023 fors in deze kantoren zal moeten worden geïnvesteerd om aan de eisen te voldoen. Op de A1 kantorenlocaties, zoals de Amsterdamse Zuidas, zullen deze investeringen eenvoudig kunnen worden terugverdiend door een verhoging van de huurprijs.

Ingrijpende renovatie
Echter, voor de kantoren op minder aantrekkelijke locaties zullen de noodzakelijke investeringen wel tot grote problemen kunnen leiden. Immers, op die locaties is vaak meer leegstand en is het moeilijker de huurprijzen te laten stijgen. Daarnaast zijn er problemen te verwachten bij kantoren die langer dan zes jaar verhuurd zijn. Bij deze kantoren zal er tijdens het gebruik een ingrijpende renovatie moeten plaatsvinden. Ook bij kantoren die gedeeltelijk verhuurd zijn kan dit voor de eigenaar problemen opleveren omdat in een heel kantoor geïnvesteerd moet worden terwijl slechts uit het verhuurde deel de inkomsten komen.

Concrete oplossingen
NVM Business is recentelijk gestart met een programma waarbij praktische oplossingen voor deze toekomstige problematiek worden gezocht. Binnen de Marktgroep Kantoren C-label, gaan deskundige makelaars uit de kantorenmarkt met dit probleem aan de slag. Daarbij streeft NVM Business naar concrete oplossingen waarmee NVM Businessmakelaars hun klanten goed kan adviseren hoe met deze opgave om te gaan. Met deze aanpak wil de branchevereniging eigenaren en huurders optimaal helpen. De uitkomsten van de Markgroep Kantoren C-label worden ook gebruikt om de overheden te informeren over de kansen en bedreigingen van deze nieuwe wetgeving.

Bron: www.vastgoedjournaal.nl

https://www.nvm.nl/actueel/nieuws/2016/20161129energielabelkantoren

/door

Herstel Nederlandse bedrijfsruimte markt

De Nederlandse bedrijfsruimtemarkt heeft in 2015 een duidelijk herstel te zien gegeven. Er is fors meer geïnvesteerd in Nederlandse bedrijfsruimte, vooral door Angelsaksische partijen.

Daarnaast werd er onder invloed van de verbetering van de economische situatie circa 35% meer oppervlakte aan bedrijfsruimte verkocht en verhuurd dan in 2014. Het aanbod van te koop en te huur staande bedrijfsruimten nam in 2015 licht af. Dit blijkt uit analyse van NVM Business.

NVM-brancheorganisatie-taxatie-en-vastgoed

Forse groei beleggingsvolume nieuwbouw

In 2015 is voor circa 1,37 miljard euro in Nederlandse bedrijfsruimten belegd. Dat is 20% meer dan het jaar ervoor. Deze groei werd voornamelijk veroorzaakt doordat er meer nieuwbouw plaatsvond; het beleggingsvolume in dit segment is daardoor bijna verdubbeld. Van het totale beleggingsvolume kwam 86% uit het buitenland. Evenals vorig jaar waren vooral Angelsaksische partijen actief op de bedrijfsruimte markt.

Opname logistiek vastgoed flink toegenomen

Ook het logistieke vastgoed profiteerde van het marktherstel. De opname van distributiecentra en grootschalige opslagruimten kwam in 2015 uit op circa 1,2 miljoen m². Daarmee is ruim 20% meer vierkante meter logistiek vastgoed verkocht en verhuurd dan het jaar ervoor. De groei van de sector e-commerce is hier een belangrijke aanjager van.

Meer transacties op de bedrijfsruimtemarkt

Gemeten in objecten vanaf 100 m² kwam de opname van bedrijfsruimten in totaal uit op circa 5,9 miljoen m², tegen 4,3 miljoen m² in 2014. Niet alleen werd er een groter oppervlakte opgenomen, ook het aantal transacties zat in de lift. Er vonden circa 12% meer transacties plaats dan in het voorgaande jaar.

Aanbod sinds jaren licht afgenomen

Ook aan de aanbodzijde was het herstel van de bedrijfsruimtemarkt zichtbaar. Eind 2015 stond in totaal circa 15,4 miljoen m² aan bedrijfsruimte te koop of te huur, een daling van 1,9% ten opzichte van het jaar ervoor. De daling van het aanbod deed zich voornamelijk voor in het logistieke segment. Eind 2015 stond er 2,5 miljoen m² aan logistiek vastgoed in aanbod, 15% minder dan in dezelfde periode een jaar eerder.

Structureel aanbod blijft groeien

Ondanks de afname van het aanbod is het structurele aanbod in 2015 verder gegroeid. Van het totale aantal bedrijfsruimten dat eind 2015 beschikbaar was, stond 20% meer dan drie jaar te koop of te huur. Daarvan werd 7% meer dan vijf jaar aangeboden. Het structurele aanbod bevindt zich vooral in de grootschalige, oudere bedrijfsruimten. Zowel huur- als koopobjecten stonden in 2015 gemiddeld iets langer in aanbod dan in 2014.

Huur- en koopprijzen stabiel

De gemiddelde huurprijs voor bestaande en nieuwbouw bedrijfsruimte bleef stabiel in 2015. Ook de koopprijzen voor bedrijfsruimten bleven met een minimale daling van 1,3% ten opzichte van 2014 op niveau.

Verwachtingen voor 2016

De verwachtingen voor het komende jaar zijn positief. NVM Business verwacht dat het aanbod van bedrijfsruimte verder zal afnemen. Tevens zal onder invloed van de groei van de logistieke sector in met name Noord-Brabant, de opname een verdere stijging te zien geven. Door de toenemende vraag naar bedrijfsruimte wordt verwacht dat de prijzen in 2016 een licht herstel zullen laten zien.

Over NVM Business

De NVM is in Nederland de grootste vereniging voor makelaars en taxateurs. Zij geeft via educatie en research doelgerichte ondersteuning aan de aangesloten leden. Daarnaast zorgt zij voor belangenbehartiging richting overheid en politiek. De vakgroep NVM Business is gespecialiseerd in commercieel vastgoed – kantoren, bedrijfsgebouwen, winkels en horeca – en bestaat uit ruim 700 makelaars die zich onderscheiden door hun uitgebreide kennis van de regio’s waarin zij actief zijn. Door verdere professionalisering en het bevorderen van integriteit wil NVM Business de autoriteit worden op het gebied van commercieel vastgoed in Nederland.

Bron: NVM

Taxateur zakelijk vastgoed is aangesloten bij het NVM

/door

Cijfers Nederlands Commercieel Vastgoed 2015

Nederlands commercieel vastgoed heeft in 2015 beleggers een totaalrendement opgeleverd van 7,7 procent. Met maar liefst 12,7 procent scoorden bedrijfsruimtes het best.

Dat blijkt uit de IPD Nederlandse Jaar Vastgoedindex 2015 (meer info over deze index). Woningen waren vorig jaar met 10,6 procent na bedrijfsruimtes de best presterende sector. Winkelvastgoed scoorde met een totaalrendement van 3,6 procent het slechtst. Kantoren brachten 5 procent op.

Opgesplitst naar direct en indirect rendementen bedroeg het rendement voor de sectoren: winkels 6 procent direct en -2,2 procent indirect; kantoren 6,1 procent direct en -1,0 procent  indirect; bedrijfsruimtes 7,2 procent direct en 5,2 procent indirect;woningen 4,6 procent direct en 5,7  procent indirect.

Het gemiddelde directe rendement kwam uit op 5,4 procent, tegen 5,7 procent in 2014. Het indirecte rendement bedroeg  2,1 procent, hetgeen precies in lijn is met het gemiddelde over twintig jaar gemeten.

Het gemiddelde totaalrendement over de afgelopen twintig jaar bedraagt 8,1 procent. In 2015 herstelde de Nederlandse vastgoedmarkt zich van de negatieve gevolgen van de financiële crisis, stellen de onderzoekers.

Ook wanneer men binnen Europa kijkt biedt Nederland biedt een hoog rendement aldus de Deutsche AM.

Nederland, Spanje en de zeven grootste Duitse steden bieden momenteel de aantrekkelijkste rendementen op risicogewogen basis. Dat schrijft de Duitse vermogensbeheerder Deutsche Asset Management (Deutsche AM) in zijn verwachtingen voor 2016 voor de Europese vastgoedmarkten .Nederland is verhoogd van neutraal naar ‘overweight”. Toch blijft Deutsche AM voorzichtig vanwege mogelijke valkuilen buiten het belangrijkste segment, en richt zich vooral op Amsterdam.

De onderzoekers wijzen er op dat op diverse locaties in Europa de bezettingsgraad aan het verbeteren is en begint de huurgroei te versnellen. Toch blijft het evenwicht op de markt fragiel en zijn er nog steeds risico’s voor het herstel.

Het centrum van Londen en delen van Parijs worden gezien als relatieve underperformers over een gemiddelde van vijf jaar, ‘maar zijn waarschijnlijk tegen het einde van het decennium weer terug in de voorhoede’.

Strategisch gezien blijven de belangrijkste vastgoed-beleggingen een aantrekkelijke investering, met stabiele en relatief hoge inkomsten in een tijd van aanhoudende onzekerheid in de wereld. ‘We zien de grootste kansen in de woningmarkt, specifieke delen van de logistieke markt en centraal gelegen winkel- en kantoorlocaties,’ aldus Deutsche AM.

Doordat de omstandigheden voor het herstel van de vraag blijven verbeteren, kunnen er mogelijkheden ontstaan om meer risico te nemen. Zo’n strategie moet wel zeer selectief worden uitgevoerd, gezien het grote aanbod van ruimte op secundaire locaties.

Bronnen:

Vastgoedmarkt

/door
,

Taxatiefraude verdenking DTZ Zadelhoff

Taxatiefraude verdenking DTZ Zadelhoff

Het Openbaar Ministerie verdenkt DTZ Zadelhoff en drie van zijn taxateurs van fraude bij een taxatie in opdracht van Klaas Hummel.

Dat meldde het Financieel Dagblad 3 december. De rechter-commissaris heeft besloten nader onderzoek te laten doen door een of meer deskundigen. De zaak draait om taxaties van leisurecomplex Go Planet aan Colosseum 70-80 in Enschede in 2005 en 2007. Daarbij zou DTZ Zadelhoff in opdracht van Hummel ‘zo laag mogelijk’ zijn gaan zitten. Go Planet omvat een bowlingbaan, een disco en verschillende uitgaansgelegenheden. Het complex moest worden getaxeerd voor de splitsing van Museum Vastgoed, eigenaar van het leisurecomplex, tussen Hummel en de erven van Willem Endstra.

Die laatsten menen voor miljoenen te zijn benadeeld. Nadat DTZ Zadelhoff het leisurecomplex voor 2.450.000 euro had getaxeerd, legde een vennootschap van de voormalige echtgenote van Hummel er in augustus 2007 voor 2.350.000 euro de hand op. Zij verkocht het object driekwart jaar later door voor 8 miljoen euro. In 2010 bracht Go PLanet zelfs 10.639.233 euro op.

Volgens de erven-Endstra en de Fiod maakte DTZ Zadelhoff opmerkelijke waarderingsoverwegingen. Zo gold één miljoen euro aan huurderskosten als investering die voor rekening van de eigenaar moest komen. De volgens het bestemmingsplan mogelijke functie ‘kantoren’ werd genegeerd, zodat als alternatieve gebruiksmogelijkheid alleen de veel minder waardevolle functie ‘opslagruimte’ overbleef.

De huurwaarde van de evenementenhal zou zijn gedrukt door rekening te houden met anderhalf jaar huurvrij voor de exploitanten van de hal: Hummel en consorten zelf. Voor de geëxploiteerde delen zou DTZ Zadelhoff de helft van de werkelijke huuropbrengst als huurwaarde hebben opgevoerd. Het courtage voor deze taxaties zou zestien keer het normale tarief hebben bedragen, aldus het Financieel Dagblad.

Bron: Financieel Dagblad

/door